Meleklerin Görevleri

[dareyn]

1. Cebrail (Aleyhi’s-Selam): Allah ile rasûlleri arasında vahiy memurluğu yapan büyük meleklerden biri olup Allah’ın en değerli mahluklarındandır. Allah’tan aldığı vahyi Allah’ın dilediği nebi veya rasûle indirir.

﴾ De ki: Cebrail’e kim düşman ise şunu bilsin ki, Allah’ın izniyle Kur’an’ı senin kalbine, önce gelenleri tasdik edici, bir hidayet ve mü’minler için bir müjde olarak o indirmiştir.﴿ [1]

﴾ O (Kur’an), şüphesiz değerli, güçlü ve Arş’ın sahibi indinde itibarlı bir elçinin (Cebrail’in) getirdiği sözdür. O, orada sayılan, güvenilen (bir elçi)dir.﴿ [2]

Cebrail (Aleyhi’s-Selam) ın Ruh, Namus, Ruhu’l-Emin ve Ruhu’l-Kudüs diye isimlendirildiği de ayet ve hadislerle bilinmektedir.[3]

2. Mikail (Aleyhi’s-Selam): Rüzgarın estirilmesi ve yağmurun yağdırılması gibi tabiat olaylarıyla görevli melektir. İsmine dair Kur’an ve sünnette varid olan deliller olmasına rağmen [4], görevine dair bir ayet ve hadis bulamadım.

3. İsrafil (Aleyhi’s-Selam): Kıyametin kopması için birinci kez ve yeniden diriliş için ikinci kez Sûr’a üfürecek olan melektir.

﴾ Sûr’a üfürülünce, Allah’ın diledikleri müstesna olmak üzere göklerde ve yerde ne varsa hepsi ölecektir. Sonra ona bir daha üflenince birden onlar ayağa kalkmış bakıyor olurlar.﴿ [5]
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

“Allah göklerle yeri yaratmayı bitirdikten sonra Sûr’u yarattı ve onu İsrafil’e verdi…”[6]
Aişe (Radıyallahu Anha) ya Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) in gece namazına nasıl başladığı sorulduğunda o:

“Ey Cebrail’in, Mikail’in ve İsrafil’in Rabbi olan, gökleri ve yeri yaratan, gaybı ve hazır olanı bilen Allah’ım!…”[7] diyerek namazını açtığını bildirmiştir.

İşte, büyük meleklerden olup Kur’an ve sünnette adları geçen melekler bunlardır.

4. Ölüm Meleği (Aleyhi’s-Selam): Ölüm anında canlılardan ruhlarını çekip almakla görevlidir. Emri altında çalışan ve kendisine yardım eden başka melekler vardır. Bu sebeple birçok ayet ve hadiste ‘ölüm melekleri’ şeklinde çoğul olarak zikredilmişlerdir.[8]

Bununla beraber tekil olarak ‘ölüm meleği’ şeklinde de zikredilmiştir.[9]

Ölüm melekleri, kulların amellerine uygun bir sıfatta onların ruhlarını almaya gelirler. Kul, güzel amel sahibi salih bir kişi ise, melekler kendisine yüzleri güneş gibi parlayan beyaz yüzlü olarak gelir ve hoşnutlukla ruhunu alırlar.

Kul, kötü amel sahibi kafir bir kişiyse melekler kendisine yüzleri simsiyah kara yüzlü olarak gelirler ve işkence ederek ruhunu alırlar.[10]

5. Muakkibât (Takip Eden) Melekleri: Kulları, önlerinden ve arkalarından olmak üzere Allah’ın izni ile daima koruyan meleklerdir. Gece ve gündüz iki ayrı posta çalışırlar ve sabah ile ikindi vakitlerinde görevi değişirler.

﴾ Onun (insanın) önünde ve arkasında Allah’ın emriyle onu koruyan muakkibât (takip edici melekler) vardır…﴿ [11]

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

“ Birtakım melekler geceleyin, birtakım melekler de gündüzleyin birbirlerini takiben size gelirler. Bunlar sabah ve ikindi namazlarında birleşirler. Sonra sizinle beraber bulunup da görevini tamamlayanlar semaya yükselirler. Kullarının hallerini en iyi bilir olduğu halde Rableri onlara:

-Kullarımı ne halde bıraktınız? diye sorar. Onlar da:

-Onları namaz kılar halde bıraktık, yanlarına da namaz kılarlarken varmıştık, derler.”[12]

6. Kiramen Katibîn (Değerli Yazıcılar): Her insanın iki omzunda iyilik ve kötülüklerini yazan, istisnalar hariç kuldan hiç ayrılmayan yazıcı melekler vardır.

﴾ Muhakkak ki üzerinizde muhafızlar vardır. Onlar şerefli yazıcılardır, yaptığınız şeyleri bilirler.﴿ [13]

﴾ İki mütelekkiyan (yazıcı melek, insanın) sağında ve solunda oturarak yaptıklarını yazarlar. (İnsanın) her sözünü yanındaki gözetleyici ve yazmaya hazır bir melek yazar.﴿ [14]

7. Müjdeleyici Melekler: Bunlar mü’min kulların üzerine inerler, vefatları anında ve kıyamet gününde onları korkudan yana emin olma ve cennet ile müjdelerler.
﴾ Şüphesiz ki: ‘Rabbimiz Allah’tır.’ deyip dosdoğru olanların üzerine melekler iner. Onlara: ‘Korkmayın ve üzülmeyin. Size vaat olunan cennetle müjdelenin.

Biz dünya hayatında da, ahirette de sizin dostlarınızız. Gafur ve Rahim olan Allah’ın ikramı olarak orada sizin için canlarınızın çektiği ve istediğiniz her şey vardır.’ derler.﴿ [15]

8. Seyyahun (Gezici) Melekler: Bu melekler yeryüzünü gezerek zikir meclisi ararlar. Buldukları meclislere iştirak ederek zikir halkalarını çepeçevre kuşatırlar. Öyle ki onlar, zikredenlerle gök arasını doldurana kadar birbirlerini orada konuşulanları dinlemeye teşvik ederler. Allah (Azze ve Celle) de o halkadakileri kendi katında bulunanların içinde anar.[16]

9. İnsanı Sûretlendirip Rızkını, Ecelini, Cinsiyetini ve Halini Yazmakla Görevli Melekler: Nutfe, ana rahmine düştükten 40 (bazı rivayetlerde 42, 45, 120) gün ve gece geçtikten sonra Allah ona bir melek gönderir. Melek onu sûretlendirip kulağını, gözünü, derisini, etini ve kemiğini oluşturur ve o cenin hakkında Allah’ın buyurduğu şu dört hususu yazar;

1. Erkek mi, dişi mi?
2. Şaki mi, said mi?
3. Rızkı,
4. Eceli.

Akabinde emrolunduğu şeyler üzerinde artırma ve eksiltme yapmayarak elinde bir sahife ile çıkar.[17]

10. Dağlarla Görevli Melek: Allah’ın dağlar üzerinde tasarruf ve idare ile görevlendirdiği melekler vardır. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) nübüvvetin 10. yılında kendisini Kureyş müşriklerine karşı koruyan amcasının vefatı üzerine himayesine gireceği birini aramak için Taif’e gitmişti. Aradığını bulamayan, üstelik ayak takımının taşlarına hedef olan Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) üzgün bir halde dönerken Cebrail (Aleyhi’s-Selam) tarafından karşılanmış ve Allah’ın ona, dağlar meleğini gönderdiğini bildirmiş, dağlar meleği de ona, kendisine emrederse iki dağı onların üzerine kapatıvereceğini söylemiştir.[18]

11. Arş’ı Taşıyan Melekler: Arş’ı taşıyan ve etrafında bulunan melekler vardır. Bir rivayete göre Arş’ı taşıyanlar 4 melek olup[19] kıyamet günü bunların sayısı 8 olacaktır.

﴾ Arş’ı yüklenen ve O’nun çevresinde bulunanlar Rablerini hamd ile tesbih eder, O’na iman eder ve iman edenler için de istiğfar ederler.﴿ [20]

﴾ Melekler onun (göğün) etrafındadır. O gün Rabbinin Arşı’nı üstlerinde sekiz (melek) yüklenir.﴿ [21]

Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buna dair şöyle buyurdu:

“Allah’ın Arş’ını taşıyan meleklerinden birisi hakkında bahsetmeme izin verildi…”[22]

12. Allah’a İbadet Eden Melekler: Semada bulunan meleklerden, durmaksızın Allah’ı zikreden, O’nu tesbih eden, O’na rükû ve secde edenler vardır. Onlar bunu yaparken kibirlenmez, usanmaz ve yorulmazlar.[23]

Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu hususu bize şöyle haber verdi:

“…Şüphesiz ki sema gıcırdadı. Semanın gıcırdaması ise haklıdır. Çünkü semada, meleklerin Allah’a secde etmek için alnını koymasından dolayı dört parmaklık (bile boş) yer yoktur…”[24]

13. Sorgulayıcı Melekler: Kul kabrine defnedilip arkadaşları onu terk ettiğinde Münker ve Nekir adı verilen iki melek onun yanına gelir ve onu;

a) Rabbin kim?
b) Dinin ne?
c) Şu Muhammed denilen kimse hakkında ne dersin? şeklinde üç soru sorarak sorgularlar.[25]

14. Cennetle Görevli Melekler: Bu meleklerin sayısını ancak Allah bilir. Başları Rıdvan isimli melektir. Onlar cennet ehlini orada ebedi kalmakla müjdelerler:

﴾ Rablerine karşı gelmekten sakınanlar bölük bölük cennete sevk edilirler. Kapıları açılmış olduğu halde oraya vardıklarında bekçileri onlara: ‘Selamun aleykum! Tertemiz oldunuz. Artık ebedi kalmak üzere girin buraya!’ derler.﴿ [26]

﴾…Ve melekler de her kapıdan onların yanına girerler: ‘Sabretmenize karşılık selam size! Dünya yurdunun sonu ne güzeldir.’ (derler.)﴿ [27]

15. Cehennem Görevlisi Melekler: Onlara Zebani de denilir. Sayıları 19 olup, başları Malik isimli melektir.

﴾ Sekar’ın ne olduğunu sen nereden bileceksin?

O ne bırakır, ne de vazgeçer,

İnsanın derisini kavurur.

Üzerinde on dokuz (melek) vardır.

Biz cehennemin işlerine bakmakla, ancak melekleri görevlendirdik. Onların sayısını da, ancak inkarcılar için bir fitne yaptık…﴿ [28]

﴾ ‘Ey Malik! Rabbin bizim işimizi bitirsin.’ diye seslenirler. (Malik) der ki: ‘Siz (öylece) kalacaksınız.’﴿ [29]

16. Bulutlarla Vazifeli Melek: İsmi Ra’d’dır. Bulutları yanındaki ateşten mihraklarla Allah’ın dilediği yere sürer.[30]

17. İnfak Edenlere Dua, Cimrilik Yapanlara Beddua Eden İki Melek: Her günün sabahında iki melek iner ve bunlardan birisi:

‘Ey Allah’ım! (Malını) infak edene bir bedelini ver.’ diye dua eder. Diğeri ise:

‘Ey Allah’ım! (Malını) tutana telef ver.’ diye beddua eder.[31]

18. İnsana Hayırlı İşler Yapmayı İlham Eden Melek: İnsanoğluna şeytanın bir dokunması olduğu gibi, meleğin de dokunması vardır. Şeytanın dokunması şerri vaat etme ve hakkı yalanlamadır. Meleğin dokunması ise hayrı vaat etme ve hakkı doğrulamadır.[32]

19. Salihlerin Cenazelerine Katılanlar: Bazı melekler Müslümanlarla beraber cenaze törenlerine katılır ve define iştirak ederler.[33]

20. Cuma Günü Mescide Gelenleri Yazanlar: Cuma günü olunca mescit kapılarının her birinde gelenleri sırasıyla yazan, imam minbere çıkınca da sayfaları dürüp hutbeyi dinleyen melekler vardır.[34]

21. Sema Kapılarının Bekçileri Olan Melekler: Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Mi’raç hadisesinden bahsederken şöyle buyurmaktadır:

“…Cebrail (Aleyhi’s-Selam) sonra elimden tutarak beni dünya semasına çıkardı. Oraya vardığımızda o göğün bekçisine: ‘Aç!’ dedi. Bekçi: ‘Kimdir o?’ diye sordu… Derken Cebrail (Aleyhi’s-Selam) beni ikinci semaya doğru çıkardı. Oranın bekçisine de: ‘Aç!’ dedi. Oranın bekçisi de evvelkinin (ilk semanın bekçisinin) söylediklerini söyledi ve ardından kapıyı açtı…”[35]

Hadislerden de anlaşıldığı gibi her gök kapısının oraya geleni gideni sorgulayan bir bekçisi vardır.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------


[1] Bakara 97
[2] Tekvir 19-21
[3] Bak: Şuara 193, Nahl 102, Nebe 38, Buhârî 147, Müslim 160/252
[4] Bakara 98, Müslim 770/200
[5] Zümer 68
[6] Taberî, Camiu’l-Beyan 16/25, Kurtubî, el-Camiu Li Ahkami’l-Kur’an 13/239, İbni Kesir, Ölüm Ötesi Tarihi s.171, Ebu Ya’la
[7] Müslim 770/200
[8] Bak: Nisa 97, En’am 61, 93, Enfal 50, Nahl 28, 32, İbni Mâce 4262
[9] Bak: Secde 11, Buhârî 1261, Müslim 2372/157
[10] Ahmed 4/287-288, No:18733, 4/295-296, No:18815
[11] Ra’d 11
[12] Buhârî 619, 3037, 7353, 7297, Müslim 632/210
[13] İnfitar 10-12
[14] Kâf 17-18
[15] Fussilet 30-32
[16] Müslim 2689/25, 2699/38
[17] Müslim 2643-2646, Buhârî 6487-6488
[18] Buhârî 3042, Müslim 1795/111
[19] İbni Kesir Tefsiri 13/6973, Ahmed
[20] Mü’min 7
[21] Hâkka 17
[22] Ebu Davûd 4727
[23] A’raf 206, Enbiya 19-20
[24] Tirmizî 2414, İbni Mâce 4190
[25] Ebu Davûd 4753, Terğib ve Terhib 7/75, Tirmizî, İbni Hibbân
[26] Zümer 73
[27] Ra’d 23-24
[28] Müddessir 27-31
[29] Zuhruf 77
[30] Tirmizî 3320
[31] Buhârî 1364, Müslim 1010/57
[32] Tirmizî 3172
[33] Ebu Davûd 3177, Nesâî 2057
[34] Buhârî 891, Müslim 850/24-25
[35] Buhârî 447-448, 1562, 3127, Müslim 163/263

alıntı/insanları koruma derneği