Kadın kaynıyla yalnız kalabilir mi?

[erkam]

Eşim ile erkek kardeşlerim arasındaki mahremiyet, namahremiyet
meselesini açıklar mısınız? Benim eşim, ben hayatta olduğum sürece erkek
kardeşlerim ile mahrem midir, namahremi midir? Eşim ile erkek
kardeşlerim aynı ortamda oturamazlar mı? Erkek kardeşimin belli
dönemlerde benim evimde kalmasının bir sakıncası var mıdır?

Kayınbirader eşinize nâmahremdir ve dinen yabancıdır. Bunun için onun
yanında el ve yüzünüzün dışında bedenini açmaması gerekir. Açamadığı
gibi, aynı odada ve mekânda baş başa da kalamaz. Çünkü Peygamber
Efendimizin, kocanın erkek akrabalarının, kadın için "ölüm" olduğunu
ifade ederek, sakınılmasını tavsiye etmişlerdir. Hadisi şerif şöyledir:
Peygamber Efendimiz (a.s.m.) bir defasında, şöyle buyurmuştur:
"Kadınların yanına girmekten kaçının." Bir adam: "kocasının (kardeş,
amca, amca oğlu gibi) yakınları da mı?" diye sordu. Aleyhissalâtu
vesselâm: "Yakını ölümdür" buyurdu."( (Tirmizî, Radâ, 16; Ahmed b.
Hanbel, IV, 149, 153).

Yakını diye tercüme ettiğimiz “hamv” kelimesi, kocanın baba, oğul,
kardeş, yeğen, amca, amca oğlu gibi akrabalarının hepsini ifâde eder;
sadece kayın, yeğen vs. ile tercümesi tam olmayabilir.

Bu hadisin şerhinde İmam Nevevi der ki: "Bir kimse âdet ve geleneğe
göre, kardeşinin hanımıyla baş başa kalır, işte ölüm budur. Söyleşinin
yasaklanması yabancı erkeklerden daha lâyıktır. Hadisin doğru mânâsı da
budur."

Yani herhangi yanlış bakış veya hatalı bir davranış aile içinde birtakım
kötü gelişmelere sebep olabilir. Bunun için tedbirli ve ihtiyatlı
olmalı. İslâmın bu hususta bize tavsiye ettiği ölçüyü aşmamaya dikkat
etmelidir. Bu durum aynı zamanda aile sağlığının da gereğidir.

Netice olarak, eşinizin erkek kardeşinizin yanında tesettürsüz olarak oturması caiz olmaz.
Nevevî, hadisteki "hamv" kelimesinden maksadın, kadın bekar olsaydı
evlenmesi helâl olan kocanın kardeşi, kocanın kardeşinin oğlu, kocanın
amcası, kocanın amcasının oğlu, kocanın kız kardeşinin oğlu ve
benzerleridir. Toplumun adeti bu sayılanlar konusunda epeyce gevşeklik
gösterilir, erkeğin erkek kardeşi, kardeşinin hanımıyla yalnız kalır.
İşte Resûlullah bunu ölüme benzetmiştir. Yani bu, yasaklamada yabancı
olanlardan daha önce gelir.

Kadının kocasının erkek yakınlarıyla yalnız kalmasını Efendimizin ölüme benzetmesindeki gaye farklı şekillerde açıklanmıştır:

* Yakınla yalnız ve baş başa kalmak, günah işlemeye
neden olabilir. Böylece dinine zarar vermekle bir açıdan onu öldürmüş
gibi olur. Veya günah işleyerek recm cezası gerekirse bu durumda kişi
gerçekten ölmüş olur. Yahut da kocası kıskançlığın sevkiyle eşini boşar
ve kadın zarar görür.

* Kişinin, kardeşinin veya yeğeninin eşiyle yalnız kalması ölüm makamındadır. Araplar hoş olmayan şeyi ölüme benzetirler.

* İbnu'l-Arabî de der ki: "Bu, yani ölüm, Arapların
örnek olarak verdikleri bir kelimedir. Nitekim "arslan ölümdür" derler,
yani "arslana yaklaşmada ölüm var" demektir. Bu durumda hadisin ma'nâsı
şöyle olur. "Kadın, kocasının yakınıyla yalnız kalmaktan sakınsın, tıpkı
ölümden sakındığı gibi."

* Bazı alimler şu ma'nânın da muhtemel olduğunu
söylemişlerdir: "Kadın bir erkekle yalnız kaldı mı âfet kaynağı olur,
günaha karşı hiç kimseden emin olunamaz. Öyleyse kadının yakını ölüm
olsun, yani kadınla ölümden başka hiç kimsenin yalnız kalması caiz
değildir.

* Yakınlarla baş başa kalmanın ölüme benzetilmesi
diğerleriyle baş başa kalmanın ir sakıncası olmayacağı sonuncunu
vermez. Kocanın yakını ile yalnız kalması bir başkası ile baş başa
kalmasından daha çok olur. Bu sebeple bundan meydana gelecek nefis ve
şeytanın telkinleri, yabancıdan gelecekten daha fazladır. Yakının, bir
yabancıya göre herhangi bir yadırganmaya uğramadan kadınla teması ve baş
başa kalması daha çok mümkün olduğundan fitne çıkma ihtimali daha fazla
olur.

* Kadı İyâz da şunu söylemiştir: "Hadisin ma'nâsı
şudur: "Yakınlarla halvet dinde fitne ve helâke sebep olur. Bu sebeple
Resûlullah onu, ölüm helâkine benzetti ve hadisi gayet sert bir ifade
ile ifade buyurdu.

* Kurtubî der ki: "Hadisin ma'nâsı şudur: "Kocanın
yakınlarının, kocanın karısının yanına girmesi kötülük ve fesadda ölüme
benzer, yani bu, açık bilinen bir haramdır. Halkın bu husustaki
gevşekliği sebebiyle Resûlullah, ondan sakındırmak ve daha dikkatli
olunmasına dikkat çekmek için ölüme benzetti." (Canan, İbrahim, Kütüb-i
Site Tercüme ve Şerhi, 10/226 vd.)