Nasih ve Mensuh

[dareyn]

Nasih ve Mensuh konusu uzun tarihi tartışmalara ve spekülasyonlara sebeb olmuştur.Kuranda hükmü kaldırılmış bir ayet varmı diye kaynaklara bakıldığında kimisi Kuranda Nasih ve Mensuh olduğunu,hatta Nasih ve Mensuh ayetlerle dolu olduğunu söylemiştir.(meri İbn Yusufil Kermi,Kuranda Nasih ve Mensuh;Kuranın Nasih ve Mensuh Ayetleri,Ahmet Gürkan;Er-Risale,İmam Şafii;Ahkam ayetlerinin Tefsiri,Muhammed Ali es-Sayis;Usulu Fıkıh Dersleri,Büyük haydar Efendi;Neshin Faydaları başlığında ;Tabatabai;İzzet Derveze;Sadreddin Yüksel;Furkan Tefsiri,Hicazi)

Kimileri de Kuranda bazı hüküm,emir ve teşrilerin neshedildiği ,değiştirildiği veya daha mükemmelleştirildiğini ifade eder (Kuran Cevap Veriyor,İzzet Derveze.sy.154)

Bazı kimseler de Kuranda mensuh ayet yani hükmü kaldırılmış vahiylerin bulunamayacağını vurgulamıştır.(İslam Dini,Mevlana Muhammed Ali,cilt 1,sy.58-76)

Ahmet Hasan:Bakara 106.ayetin siyak ve sibakını dikkate alarak okuyacak olursak,Kuranın hiç şüphesiz İsrailoğulları için olan şeraiti neshettiğinden bahsettiğini görürüz. ( Nesh Teorisi,Ahmed Hasan,İslami Araştırmalar Dergisi,Nisan 1987,sy.102)

Şatıbi:Mekkede meşru olan hükümler neshe maruz değildir. (Fecrul İslam,Ahmed Emin,sy.336)

Herhangi bir ayeti nesheder veya unutturursak..kelamındaki ayet mucize anlamında kullanılmıştır.İşte bu ayeti kerime (de) neshedilen şeyin (Hz.Musa,Hz.İsa gibi nebilere mucizenin değiştirilmiş olmasına delalet eder. (İslam Hukuku Metodolojisi,Muhammed Ebu Zehra,sy.190-191)

Kuranı Kerimden herhangi bir ayetin neshedilmiş olduğuna dair bir tek (sahih) hadisi şerif rivayet edilmemektedir.(Ömer Rıza Doğrul,Tanrı Buyruğu)

Klasik nesh teorisi, Hz.Peygambere kadar ulaşmaz. (Nesh Teorisi,Ahmed Hasan)

Rasulullahdan a.s şu ayet,şu ayeti neshetmiştir şeklinde sahih bir rivayet bulunmadığına göre bazı mensuh sayılan ayetler tutarsız bakışlara dayandığı açıktır.Kaldı ki Kuran,neshi değil,onu reddeden delillerle doludur.Kuranın biribirini destekler olduğunu,bütünüyle bir birlik ve bütünlük arzettiğini bildiren ayetlerin hepsi,nesh iddiasının aleyhinde ileri sürülebilecek delillerdir. (Kuranda İki Mesele,M.Said Şimşek,sy.121)

Ben Kuranı Kerimde bir defa A'yı yapınız,diğerini bir defa A'yı yapmayınız şeklinde mutlak bir neshe misal teşkil eden halleri katiyen bilmiyorum.(Kuranı Kerim Tarihi,Prof.Dr.Muhammed Hamidullah)
Kuranı Kerimin hesapsız ayetlerini o kadar büyük cesaretle nesh eden insanlara biraz istiğrak,garabet gözüyle bakar.Ayeti kerimelerin neshi hakkında söylenmiş sözlerin genellikle ehemmiyetsizliğine kanaat getirir.( Uzun Günlerde Oruç,Musa Carullah Bilgi)

Bir ayetin diğerini nakzettiğini (yok saymasını) zannetmek,onlar üzerinde fazla düşünmekten ileri geliyor.Kuranı Kerimin bazı ayetlerinin neshedilmiş (hükmü kaldırılmış) olduğu nazariyesi artık bugün çökmüştür.Bu nazariyenin dayandığı iki ayet Kuranı Kerimdeki ayetleri ima etmeyip,yerlerini Kurana bırakılan daha önceki vahiy parçalarının (evvelki şeriatların) neshedilmiş olduğuna işaret eder. Hadislere gelince ,Taberaninin dediği gibi neshden bahseden bütün hadisler zaiftir. ( Mevlana Muhammed Ali,İslam Dini,cilt 1,sy.58)

Buharinin naklettiği bir haber dikkatlice değerlendirilecek olursa,şu anda elimizde bulunan Kuranın bünyesinde nesh bulunduğuna değil,bulunmadığına delildir. (Kuranda iki Mesele,Said Şimşek,sy.103-106)
İbn Hazm, Kuran nasslarının birbirleriyle çatıştığını kabul etmez ve bunun için neshi kesin olarak reddeder.Çünkü Kuran,ilahi bir vahiydir.Dolayısıyla bunda birbirine zıt şeyler olmaz.(İslamda Fıkhi Mezhepler Tarihi,Muhammed Ebu Zehra,cilt 4,sy.82)

Bu pasajda ortaya konulan prensip -Kitâb-ı Mukaddes öğretisinin, yerini Kuran'ın getirdiği öğretiye bırakması- birçok Müslüman alimin yanlış yorumlarına sebep olmuştur. Bu bağlamda kullanılan âyet (mesaj) kelimesi, aynı zamanda Kuran'ın bir hükmünü ifade etmek için de kullanılmaktadır (çünkü bu hükümlerin her biri bir mesaj taşır). Âyet terimini bu sınırlı anlamda alan bazı alimler, yukarıdaki pasajdan, Kuran'ın bazı ayetlerinin vahiy tamamlanmadan önce Allah'ın talimatı ile nesh edildiği (yürürlükten kaldırıldığı) sonucunu çıkarmaktadırlar. Bu iddianın -ki, yazdıklarını tashih için ikinci defa okurken bazı bölümleri atan veya başkaları ile değiştiren herhangi bir yazarı akla getirmektedir- saçmalığının yanısıra, Kuran'ın herhangi bir ayetinin nesh edilmiş olduğunu bildiren tek bir sahih Hadis bile bulunmamaktadır. Sözde nesh doktrininin temelinde bazı eski müfessirlerin Kuran'ın bir pasajını diğeri ile uzlaştırmadaki yetersizlikleri yatmaktadır: Sözkonusu ayetlerden birinin neshedildiği yargısına vararak altından kalkılmaya çalışılan bir yetersizlik. Bu keyfî değerlendirme, nesh doktrininin taraftarları arasında kaç Kuran ayetinin ve hangilerinin neshedildiği, ayrıca bu sözde nesih ile, sözkonusu ayetin Kuran'ın tertîbinden tamamen çıkarıldığı mı yoksa yalnızca o ayet ile konulan özel hükmün veya beyanın mı iptal edildiği konusunda neden hiçbir görüş birliği olmadığını da açıklamaktadır. Kısacası, nesh doktrini hiçbir tarihsel olguya dayanmamaktadır ve bu nedenle de reddedilmelidir. Diğer taraftan, yukarıdaki Kuran pasajını yorumlamadaki zahirî güçlük, âyet teriminin mesaj olarak anlaşılması ve bu ayetin, Yahudilerin ve Hristiyanların Kitâb-ı Mukaddes'in yerini alan herhangi bir vahyi kabul etmediklerini ifade eden önceki pasaj ile bağlantılı olarak okunması halinde derhal ortadan kalkar: çünkü onu bu şekilde okumamız halinde, neshin, bizzat Kuran'ın herhangi bir bölümü ile değil, sadece geçmiş ilahî mesajlar ile ilgili olduğunu görürüz.(Muhammed Esed,Kuran Mesajı)

2/106-Biz, önceki ümmetlere gönderdiğimiz kutsal kitaplardaki bazı geçici toplumsal-hukûkî düzenlemeleri içeren herhangi bir âyeti -değişen şartlara uygun olarak- yürürlükten kaldırır veya unutturur isek, mutlaka ondan daha iyisini veya en azından bir benzerini göndeririz. Nitekim, önceki kutsal kitapları aynen onaylayan bu Kurân, hem bu kitaplarda yapılan tahrifâtı düzelterek, hem de değiştirilmesi gereken hükümleri değiştirerek, kıyâmete kadar geçerli olacak en son ve en mükemmel hayat sistemini ortaya koymuştur. (Mahmut Kısa)

Bakara 106 nın tefsiri (Mevdudi ) Bu, Yahudilerin müminlerin zihinlerinde şüphe uyarmak için sordukları bir soruya cevaptır. Onlar şöyle diyorlardı: "Kur'an, önceki kitapların Allah tarafından gönderildiğini söylüyor. Eğer böyleyse Kur'an, neden önceki kitaplardakilerden değişik emirler veriyor? Nasıl olur da, aynı Allah, farklı zamanlarda farklı emirler verir? Ayrıca şöyle de diyorlardı: "Kur'an, Yahudi ve Hıristiyanların kendilerine indirilen öğretilerin bir kısmını unuttuklarını söylüyor. Allah'ın öğretilerinin hafızalardan silinmesi nasıl mümkün olur?" Onların bu soruları, Hakk'a ulaşmak için değil, karışıklık çıkarmak için sordukları açıktır. Allah, onların bu sorularına şöyle cevap verir: "Ben Kâdir'im ve benim gücüm sınırsızdır. Ben herhangi bir emrimi değiştirebilirim veya onun unutulmasına izin verebilirim. Fakat onun yerine aynı amacı yerine getiren, ondan daha iyi veya ona denk bir şey koyarım."

Gayrı Müslim araştırıcılar da bu konuda kafa yormuşlar.Nesh için revizyon terimini kullanmışlar.W.M.Watt: Kuranda bazı revizyonların yapılmış olabileceğine dair bir takım yollar açık bulunmaktadır.(İslam Vahyi,Prof.W.M.Watt,sy.38)

İslamdaki nesh teorileri Hıristiyanlıktan kaynaklanmıştır.(Nöldeke,İslami Araştırmalar Dergisi)

4/69- Her kim Allaha ve Peygambere itaat ederse, işte onlar, mahşer günü Allahın nîmetler bahşettiği peygamberlerle, doğruluktan ayrılmayan sıddıklarla, Allah yolunda seve seve canlarını fedâ ederek hakîkate şâhitlik eden şehitlerle ve iman, ahlâk ve ibâdette ihsan mertebesine ulaşmış olan sâlihlerle birlikte olacaklardır. Ne güzel arkadaştır onlar!

Cundeb İbn Abdillah el-Beceli(Allah O'ndan razı olsun)şöyle demiştir:Rasulullah salat ve selam olsun O'na :''Kur'an üzerinde kalbleriniz ülfet edip birleştiği müddetçe Kur'an'ı okuyunuz.Kur'an üzerinde ihtilaf ettiğiniz zaman da artık kalkıp ondan dağılınız'' buyurdu.
Buhari,Kitabul İtisam bil Kitabi ve's Sünneti,26 (91,92)