SUNNETE TABI OLMA VE ONA MUHALIF SOZLERI TERK ETME HAKKINDA IMAMLARIN SOYLEDIKLERI

[rima]

1- Ebu Hanife
Bunlarin ilki Imam Eb? Hanife Numan b. Sabit'tir. Mezhebinden olanlar ondan cesitli soz ve ifadeler nakletmislerdir. Hepsi de tek bir seye goturmektedir ki, o da sudur: “Hadisi esas almak, ona muhalif olan gorusleri terk etmek vaciptir.”

1. Hadis sahih oldugunda, benim mezhebim hadistir.

2. Bir kimsenin nereden aldigimizi bilmeden bizim sozumuzu almasi (onunla amel etmesi) helal olmaz. Bir riv?yette de:

“Benim delilimi bilmeyen bir kimsenin sozlerimle fetva vermesi haramdir.”

“Cunku biz beseriz. Bugun bir soz soyler, yarin ondan geri donebiliriz.”

Diger bir riv?yette de: “Dikkatini cekerim ey Yakub (Eb? Yusuf)! Sakin ola ki, benden duydugun her seyi yazayim deme. Cunku ben bugun bir kanaat bildirir, yarin ondan vazgecebilirim. Yarin da bir kanaat bildirir, obur gun vazgecebilirim.

3. ALLAH'in kitabina ve Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'in hadislerine muhalif bir soz soylersem, sozumu terkedin.

2- Imam Malik b. Enes
Imam Malik ise soyle demektedir:

1. Ben bir beserim, isabet eder, hata da ederim. Benim goruslerime bakin; Kitap ve sunnete uyanlari alin, Kitap ve sunnete uymayanlarin hepsini terkedin.

2. Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem disinda her insanin sozlerinin bir kismi alinip, bir kismi terk edilebilir. Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem ise mustesnadir.

3. Ibn Vehb diyor ki: Imam Malik'e, abdest alirken ayak parmaklarinin arasini tahlil (el parmaklariyla arasina su ulastirma) meselesi soruldugunda soyle dedigini duydum: “Bunu yapmak vacip degildir.” Insanlar gidinceye kadar sustum. Sonra ona dedim ki: “Bu hususta elimizde varid olan bir sunnet var.” Dedi ki: “Nedir bu?” Dedim ki: “Bize Leys b. Sa'd, Ibn Lehia ve Amr b. Haris anlatti ki, Yezid b. Amr el-Meafir?'den, (o da) Eb? Abdurrahman el-Habel?'den, (o da) el-Mustevrid b. Seddat el-Kures?'den dedi ki: Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'in serce parmagiyla ayak parmaklarinin arasini ovaladigini gordum.” Dedi ki: “Bu guzel bir hadistir, simdiye kadar da duymus degilim.” Sonralari bu mesele tekrar soruldugunda, insanlara boyle yapmalarini emrettigini gordum.

3- Imam Safi?

Imam Safi?'ye gelince bu hususta ondan nakledilenler daha cok ve daha da guzeldir. Safi? mezhebine t?bi olanlar da bununla daha cok amel etmislerdir. Bu sozlerden bazilari sunlardir:

1. Rasûlullah(s.a.v)’in sallALLAHu aleyhi ve sellem sunnetlerinden bazilarinin ulasmadigi veya kaybolmadigi hic kimse yoktur. Soyledigim her soz ve koydugum her asil, s?yet Rasûlullah(s.a.v)’in sallALLAHu aleyhi ve sellem bir sunnetiyle aykirilik arzediyorsa, uyulacak Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'in sozudur. O ayrica benim de sozumdur.

2. Muslumanlar, Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem’in sunneti ortaya ciktiktan sonra, bir kimsenin o sunneti baska birinin sozu icin terketmesinin helal olmayacagi hususunda icma etmislerdir.

3. Kitaplarimda Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'in sunnetine muhalif birsey bulursaniz, Rasûlullah(s.a.v)’in sunnetiyle amel edin benim sozlerimi terkedin. Baska bir riv?yette de: “Ona t?bi olun ve baska hic kimsenin sozune iltifat etmeyin.”

4. Hadis sahih oldugunda benim mezhebim o hadistir.

5. Sizler hadisleri ve ricali benden daha iyi bilirsiniz. Eger hadis sahih olursa onu bana da soyleyin. Kufeliler, Basralilar ve Samlilar riv?yet etsin farketmez, eger sahih ise ben onlara giderim.

6. Nakil ehline gore (hadis ?limleri), hakkinda Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'den sahih hadis bulunan her meselede muhalif goruslerimden hayatimda da, oldukten sonra da vaz gecmisimdir.”

7. Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'den sahih bir hadis oldugu halde benim ona muhalif bir soz soyledigimi gorurseniz, bilin ki, aklim basimdan gitmistir.

8. Ben bir soz soyler de, Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'in sozume muhalif sahih bir hadisi varsa, Rasûlullah(s.a.v)’in hadisi (amel etmekte) evladir, beni taklid etmeyin.

9. Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem'den gelen her hadis benim sozumdur, benden duymamis olsaniz bile!...

4- Imam Ahmed b. Hanbel
Imam Ahmed'e gelince; imamlar arasinda hadisleri daha cok toplayan ve bunlara baglanan odur. Oyle ki “fer’? konulari ele alan kitaplarin telif edilmesini hos gormezdi.” Bundan dolayi soyle demektedir:

1- Beni taklid etmeyin, Malik’i de, Safi?'yi de, Evza? ve Sevr?'yi de taklid etmeyin. Onlar nereden aldilarsa siz de oradan alin.” Baska bir riv?yette: “Dininde bu kimselerden kimseyi taklid etme, Rasûlullah(s.a.v) ve sah?b?lerinden varid olan ne ise onu al. Sonrasindaki tabi?nlerde ise kisi muhayyerdir.”

Bir defasinda da soyle demistir:

“Ittiba, kisinin, Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem’e ve sah?b?lere t?bi olmasidir. Ancak tabi?nden sonra kisi muhayyerdir.”

2- Evza?'nin gorusu, Malik'in gorusu, Eb? Hanife'nin gorusu... Bunlarin hepsi birer gorustur. Bana gore de hepsi esittir. Delil ise ancak riv?yetler (hadisler)dir.

3. Kim Rasûlullah(s.a.v) sallALLAHu aleyhi ve sellem’in hadisini reddederse, o helak olacagi bir ucurumun kenarindadir (demektir).